آغوش آرامش بخش خواب هر روز و هر شب، بیچشم داشت و منت، پذیرای تن خسته از روزمرگیهای ما است. شب هنگام که جادوی سیاه خواب آرام و آهسته چشمانمان را در خماری رؤیاهای بیپایان خود فروبرده و دروازههای دنیایی سحرانگیز را به رویمان میگشاید، شاپرک خیال فرصتی برای پرواز بر بلندای أسمان آرزوها مییابد، و هر از گاهی نیز در تاریکی اسرار آمیز ترسها، خاطرات فراموش شده و خواستههای بجا و نابجا گم میشود.میپرد و میرقصد تا به آنجایی که دستان هوشیاری را به آن راهی نیست.
و این گردش غریب شبانه را آنقدر تکرار کرده و به آن خو گرفتهایم که شاید کمتر فرصتی را صرف اندیشیدن و کنکاش درباره آن میکنیم، غافل از اینکه همین چرخه تکراری و از چشم افتاده خود نمودی است از نظم و اعجاب شگفت آوری که عالم خلقت را درخود پیچیده و محصور کرده است.
خواب
خواب همواره موضوع چالش برانگیزی بوده است و با وجود پیشرفتهای بسیار در کشف اسرار آن هنوز هم ناگفتههای بسیاری از آن باقی مانده است.هر انسان بزرگسال تقریباً یک سوم زندگی خود را در خواب سپری میکند.البته نباید نباید تصور کرد این مدت از عمر به بطالت سپری شده است چرا که خواب برای سلامت و باز سازی بدن و بخصوص سیستم ایمنی، دستگاه عصبی و سیستم عضلانی و اسکلتی ضروری است.در همین ارتباط میتوان به حدیثی از امام صادق(ع) اشاره کرد که خواب را مایه سلامتی جسم میدانند.
مراحل خواب
حتما اصطلاحی به نام" نوار مغزی "را شنیده اید. متخصصان برای بررسی و ثبت فعالیت مغز در هنگام خواب، تعدادی گیرنده را روی بخشهای مختلف پوست سر و اطراف چشم کار میگذارند. کار این گیرندهها دریافت اطلاعات مغزی و ثبت آنها به شکل امواجی با طول موج و دامنه متفاوت بر روی نگاره نوار مغزی است.به این دلیل که فعالیت مغز در زمان خواب و بیداری متفاوت است طول موجهای ثبت شده در نوار مغزی هم در زمان خواب و بیداری کاملا متفاوت است.
متخصصان با بکارگیری این شیوه به بررسی نحوه فعالیت مغز در زمان خواب پرداخته و موفق به شناسایی مراحل مختلف خواب شدهاند. زمانی که بیدار و کاملا هوشیار هستیم در نوار مغزی امواجی با طول موج 15 تا 17هرتز ثبت می شود. زمانی که چشمان خود را بسته و در حالت آرامش و سکون فرو میرویم امواج کند تر آلفا با طول موج 8 تا 12 هرتز در نوار مغزی دیده میشود.
نکته! که به همان اندازه که فعالیت مغزی کاهش یافته و در حالت آرمیدگی قرار بگیریم امواج مغزی ثبت شده هم کندتر و کندتر میشوند.
مرحله 1: مرحله اول خواب که سبک ترین مرحله نیز است در واقع گذار از حالت بیداری به خواب است.تبدیل امواج آلفا به امواج تتا( با طول موج 6 تا 8 هرتز) و دیدن یکسری توهمات بینایی که شبیه به رؤیا است از ویژگیهای این مرحله است. اگر فرد را در این مرحله که حدود 10 دقیقه طول میکشد از خواب بیدار کنیم احتمالا میگوید که اصلاً خواب نبوده است.
مرحله 2: در این مرحله که هنوز مرحله سبک خواب محسوب میشود شاهد امواج مغزی با طول موج 7 تا 4 هرتز همراه با افت و خیزهای ناگهانی در نگاره ثبت شده هستیم. مرحله دوم خواب حدود 20 دقیقه طول کشید و آرام آرام دمای بدن و ضربان قلب کاهش مییابد.
مرحله 3: در این مرحله است که فرد خفته وارد خواب عمیق شده و بیدار کردنش با دشواری همراه است.امواج مغزی بسیار کند دلتا با طول موج 1 تا 2 هرتز 20 تا 50 درصد از نگاره مغزی را تشکیل می دهند.
مرحله 4: عمیقترین خواب در این مرحله تجربه میشود و به سختی میتوان شخص را از خواب بیدار کرد. بیش از 50 درصد از نوار مغزی ثبت شده در این مرحله خواب را امواج کند دلتا تشکیل میدهند. با اینکه بیدار کردن شخص در این وهله از خواب دشوارتر از هر زمان دیگری است اما صداهایی چون گریه نوزاد یا یک اسم آشنا میتواند باعث بیدار شدن از خواب شود.
مرحله 5: در افراد بزرگسال حدود یک ساعت بعد از به خواب رفتن تغییری شدید و مشخص در امواج ثبت شده در نوار مغزی دیده میشود.در حالیکه فرد هنوز در خواب است چشمان او در زیر پلک حرمت کرده و مغز فعالیتی در حد فعالیت زمان بیداری را نشان میدهد. این مرحله از خواب با چهار مرحله قبل تفاوتهای بسیاری دارد که در قسمت بعد به آنها اشاره میکنیم.
توجه: چهار مرحله اول را خواب بدون حرکت سریع چشم یا خواب غیررم (NREM)، و مرحله پنجم، خواب با حرکات سریع چشم یا خواب رم (REM) نامیده میشود.
تفاوت های خواب رم و غیر رم
خواب غیر رم با کاهش ضربان قلب و تنفس همراه بوده و طی آن ماهیچهها به حالت آرمیده در میآیند.طی این دوره فعالیت مغزی کاهش یافته و حرکات چشمی دیده نیم شود.اگر شخص را در این مرحله از خواب بیدار کنید در 50 درصد موارد گزارش میدهد که در حال خواب دیدن بوده است آن هم خواب هایی که بیشتر مربوط به مسائلی است که در طول روز و در بیداری اتفاق می افتد.
اما در طول خواب رم مغز فعالیت شدیدی در حد زمان بیداری نشان داده و چشم ها در حال حرکت هستند.عضلات که حرکات ارادی مان را با آنها انجام میدهیم به حالت فلج در آمده و فرد قادر به تکان دادن آنها نخواهد بود.
در خواب رم مغزی بیدار و فعال را در بدنی فلج میبینیم. اگر کسی در این مرحله از خواب بیدار شود حتما میگوید که در حال خواب دیدن بوده است. خوابهایی که میتوان به آنها نام رؤیا را داد چرا که با تصاویر روشن و البته غیر منطقی و دارای بار هیجانی همراه هستند همانند رویای شترها درباره خوردن لپ لپ دانههای پنبه!
اختلال های خواب
• محرومیت از خواب: گاهی افراد آگاهانه یا نا آگاهانه خود را در معرض کم خوابی قرار میدهند، مانند کاری که اکثر دانشجویان در شبهای امتحان انجام میدهند. یکی از علائم بارز محرومیت از خواب کسل و بی انرژی بودن در روز بعد است طوری که تمامی عملکرد فرد تحت تاثیر قرار می گیرد.هر فرد بزرگسالی به 8 الی 10 ساعت خواب راحت شبانه نیاز دارد تا بتواند روز یعدی خود را با حالتی شاداب و بدون نیاز به چرت زدن سپری کند.
به دلیل تغییرات شیمیایی که فقط در طول شب و در هنگام خواب شبانه در بدن رخ می دهد هیچ گاه خواب روز نمیتواند جایگزین کسری خواب شب گذشته باشد.
• بی خوابی: گاهی افراد از مقدار خواب خود شکایت میکنند و معتقدند که قادر به خوابیدن به آن اندازه که لازم است نیستند.گاهی هم کیفیت خواب ضعیف است و سبک بودن خواب یا مرتب از خواب بیدار شدن دلیل نارضایتی فرد از خوابش است.البته قضاوت درباره بیخوابی امری کاملا ذهنی است چرا که گاهی در آزمایشگاه مشخص میشود که فردی که احساس بیخوابی میکند اتفاقا از خواب بسیار خوبی برخوردار است و به اندازه افراد معمولی میخوابد.ولی به هر حال بهترین فرد برای قضاوت در این باره خود فرد است.
•حمله خواب: این اختلال بسیار نادر بوده و از هر یکهزار نفر یک نفر از حالت بسیار شدید و ناتوان کننده آن رنج میبرد.شخص مبتلا در طول روز به طور مکرر دچار حملات خواب آلودگی شدیدی میشود و گاهی اوقات هم تحت هر شرایطی که باشد به طور ناگهانی به خواب میرود.حملات حدود 15 تا 30 ثانیه طول کشیده و این افراد را در فعالیتهایی مانند رانندگی یا کار با ابزار خطرناک در معرض خطر قرار میدهد.
• وقفه تنفسی: در این اختلال که به ندرت مشاهده میشود،تنفس فرد در حین خواب قطع شده و سطح اکسیژن خون پایین میآید. با کاهش اکسیژن خون هورمونهای مربوط به مواقع اضطراری در بدن ترشح شده و همین باعث بیدار شدن شخص و از سرگیری تنفس میشود. خیلی از افراد ممکن است در طول شب دچار وقفه تنفسی شوند اما این وقفهها آنقدر کم تعداد است که به خواب فرد لطمهای نمی زند.
ولیکن در بیماران وقفه تنفسی در طول یک شب ممکن است صدها وقفه تنفسی رخ دهد و هر بار هم شخص مبتلا باید از خواب بیدار شده و مجدداً شروع به تنفس نماید، و به دلیل کوتاه بودن مدت زمان این بیداریها، مبتلایان معمولاً متوجه آنها نشده و فقط در روز بعد احساس خواب آلودگی شدید می کنند. از دیگر اختلالات خواب می توان به فلج خواب(بختک)، راه رفتن در خواب، کابوسهای شبانه، زیاد یا کم خوابیدن، نرفتن به مراحل عمیق خواب و سخت به خواب رفتن اشاره کرد.
توصیه هایی برای خواب راحت شبانه
• برنامهای منظم و همیشگی برای ساعت خواب و بیداری داشته باشید.
• به جای خوردن یک شام سنگین غذایی سبک و زود هضم میل نمایید.
• از مصرف الکل و کافئین قبل از خواب بپرهیزید.
• تا حد ممکن از مصرف داروهای خواب آور بپرهیزید چرا که در دراز مدت شما را دچار بیخوابی کرده و چرخه خواب و بیداریتان را مختل میکند.
• به طور منظم ورزش کنید اما از انجام حرکات سنگین ورزشی قبل از خواب بپرهیزید.
• قبل از خواب دوش گرفته، یک لیوان شیرگرم میل کرده و تمامی افکار منفی و استرسهای خود را در پشت در اتاق خواب رها کنید. با یک موسیقی آرام و خواندن صفحاتی از کتاب مورد علاقه، به استقبال یک خواب عمیق و راحت بروید.
دوست دارید در کودکتان شوق همکاری را برانگیزید؟ می خواهید او در کارهای خانه کمک کند؟ این روش ها را بخوانید و سعی کنید در رابطه با کودکتان به کار ببندید:
او باید درک کند: اگر کودک شما خانه را به هم می ریزد و اسباب بازی ها و لباس هایش را مرتب به این طرف و آن طرف خانه می اندازد باید یاد بگیرد که آنها را جمع هم بکند. نه بخاطر اینکه شما از او می خواهید که خانه را مرتب کند بلکه بخاطر خودش. یکی از بزرگترین مشکلات تربیتی کودکان امروزی این است که آنها نیازی به مسیولیت پذیری را احساس نمی کنند. درحالی که مسئولیت پذیری یکی از مهم ترین اصول تربیتی است که باید بیاموزند. به کودکتان بفهمانید که او سهمی در خانه دارد و باید در امور خانه به اندازه توانش همکاری کند.
متناسب با سن کودک به او مسئولیت بدهید: از کودک سه ساله بخواهید در کارهای ساده به شما کمک کند. ممکن است او نتواند لباس ها را برایتان اتو کند اما او می تواند نمکدان را از روی میز برای شما بیاورد. بهترین زمان برای اینکه به کودک وظایفی در خانه بدهید زمانی است که او مهارت راه رفتن را کاملا به دست آورده است. کودک سه ساله را روی چهارپایه بگذارید و اجازه بدهید یک میوه را برایتان بشوید.
نقص ها را نادیده بگیرید: هدف اصلی شما آموزش است بنابراین باید کمی خطا را از کودکتان بپذیرید. مهم این است که او اهمیت مسوولیت ها را درک کند. کودک 4 ساله ی شما نمی تواند همه جا را به خوبی گردگیری کند. اما کمک های او باید برایتان ارزشمند باشد. شما باید چشم اندازی از این کارهای ابتدایی در ذهن داشته باشید. روزی او می تواند مسیولیت هایش را دقیق و منظم انجام بدهد. هرگز نگویید«این کار تو نیست»«تو بلد نیستی». تشویق کنید و انتقاد را کنار بگذارید.
کارها را بر سر کودک آوار نکنید: قدم به قدم پیش بروید. نگویید«لباست را جمع کن. کیفت را مرتب کن. دست هایت را بشور و سفره را هم پهن کن»او نمی تواند چندین کار را با هم انجام بدهد و مسلما انگیزه اش را برای انجام ساده ترین کار نیز از دست می دهد.
پافشاری کنید: اگر کاری را به کودک سپرده اید مطمئن شوید که آن را انجام می دهد. برای انجام آن یک وقت مناسب در نظر بگیرید. «تا نیم ساعت دیگه اتاقت را جمع کن» جمله ی خوبی است. نگویید«اتاقت رو جمع کن» و بعد فراموش کنید که چه خواسته ای داشته اید و در نهایت خودتان اتاق را جمع و جور کنید. وقتی کودک 8 ساله کارهایش را انجام داد به او اجازه بدهید تا کاری که دوست دارد را انجام بدهد. اگر کودکتان خسته است و یا درس های مدرسه اش زیاد است نیازی نیست که سرسختی نشان بدهید. به او کمک بکنید تا کارهایی که در خانه به او سپرده اید را انجام بدهد.
گروهی کار کنید: کارهای خانه فرصت های مناسبی هستند که شما ارتباط صمیمی تری با کودکتان برقرار کنید. این یک شانس است که کاری را به عهده کودک بگذارید. به جای اینکه هر کدام از شما مشغول کار خودتان باشید می توانید در کنار هم اوقات مشترکی داشته باشید. از کودک 10 ساله تان بخواهید تا درباره کاری که می خواهد انجام بدهد تصمیم بگیرد و روش خودش را داشته باشد.
اگر شما هم قد نسبتا کوتاهی دارید شاید بارها آرزو کرده باشید که می شد از ارتفاع بالاتری به دنیا نگاه کنید، وقتی بچه دار می شوید، دلتان می خواهد این آرزو را در قامت کودکتان بر آورده شده ببینید. اما خوب چه می شود کرد، این قد و قواره ای است که او از شما به ارث برده و به این سادگی هم نمی شود از آن فرار کرد. امروزه تبلیغات زیادی درباره مصرف مکملها و هورمون رشد برای درمان کودکان کوتاه قد میشود که البته اغلب اوقات این تبلیغات از واقعیت هم فراتر میرود.
گاهی حتی راههایی بسیار سادهتر و ارزانتر (مانند تغذیه مناسب) برای کمک به رشد قدی بچهها وجود دارد که متاسفانه به دلیل بیاطلاعی به آن توجهی نمیشود. در عوض تا دلتان بخواهد درمانهای هورمونی گران قیمت در میان مردم رایج میشود. اما فکر میکنید این درمانها تا چه حد میتواند معجزه کند؟
مطالعات جدید نشان داده اغلب کودکان کوتاه قدی که با هورمون رشد درمان میشوند، حدود 5/7 سانتی متر به قدشان اضافه می شود با این وجود بیشتر این بچهها- که کمبود هورمون رشد هم ندارند - در نهایت کوتاهتر از همسالان خود میمانند. این بررسی که توسط پزشکان دانشگاه ساوت همپتون انگلستان انجام شده در مجله آنلاین کتابخانه کوچران منتشر شده است. این تیم محقق متوجه شدند که شواهد مشخصی مبنی بر تاثیر درمان با هورمون رشد بر سلامت روانی یا اعتماد به نفس این گروه از کودکان کوتاه قد ، وجود ندارد. و به عبارتی این نوع درمان تاثیری بر بهبود کیفیت زندگی بچههای کوتاه قدی که میزان هورمون رشدشان طبیعی است، نخواهد داشت.
درمان با هورمون رشد برای اولین بار در آمریکا بین سالهای 1980 تا 1990 برای جبران کمبود این هورمون در کودکانی که قادر به تولید کافی آن نیستند، پذیرفته شد. اما اغلب کودکانی که قدشان نسبت به سن شان کوتاه است، به اندازه کافی هورمون رشد دارند؛ با این حال چندی قبل سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از این هورمون را در کودکانی که هورمون رشد طبیعی دارند نیز قبول کرد. بررسیهای منتشر شده در مجله بالینی اندوکرینولوژی و متابولیسم که بر اساس آن این تصمیم گرفته شد نشان میداد حداقل 6 ماه درمان با هورمون رشد در این کودکان قدی به اندازه طبیعی را برای آنها به ارمغان خواهد آورد.
انتظار واقع بینانه!
دانشمندان معتقدند رشد قدی کودک به عوامل هورمونی و ژنتیکی وابسته است و به همین دلیل نباید از درمان هورمونی انتظاری غیرواقعی و بیش از حد داشت. لازم است بدانید هورمون رشد در غدهای به نام هیپوفیز ساخته میشود و اگر کم باشد میتواند موجب عقب ماندگی رشد وکوتاهی قد و به تاخیر افتادن بلوغ شود.
یادتان باشد اگر چه هورمون رشد، قد را بلند می کند اما درعوض بلوغ را جلو انداخته و در نتیجه باعث کوتاه شدن دوره رشد و بسته شدن زودرس انتهای استخوانهای دراز شده و در نهایت ممکن است موجب محدود شدن رشد و کوتاهی قد شود. لازم است بدانید درمان هورمونی در بچهها به صورت 3 تا 7بار تزریق هورمون در هفته است که قیمت بالایی هم دارد.(حدود 18 تا 36 هزار دلار برای هر 25/1 سانتی متر ) این عوامل به اضافه هزینه درمان، باعث میشود که درباره ارزش این 6-7 سانتی متر قد اضافه شده، دچار شک شویم. بد نیست بدانید عده ای از دانشمندان بر این باورند که درمان کوتاهی قد در کودکانی که مبتلا به هیچ بیماری نبوده و نقصی در هورمونهای موثر در رشد ندارند و تحمیل هزینه های بالا به آنان، کاری غیر اخلاقی و غیر منطقی است.
آیا کوتاه قدی هم بیماری است؟
اصطلاح کوتاه قدی به کسانی اطلاق میشود که قدشان نسبت به میانگین قد در همسالان و همجنسان درخانواده شان کمتر باشد.( در نمودار رشد، قد زیر صدک 3 یا 5 داشته باشند) عقب افتادن رشد معمولا با کوتاه قدی اشتباه میشود. این تاخیر معمولا وقتی طولانی شود، میتواند منجر به کوتاهی قد هم بشود.
با این توضیح میتوان گفت که تاخیر در رشد یک بیماری است اما کوتاهی قد بیشتر اوقات تنها نشانه متفاوت بودن طبیعی یک گونه است و نه یک بیماری! البته کوتاهی قد گاهی ممکن است نشانه یک بیماری هم باشد. به همین علت بررسی رشد در طول یک دوره از زندگی کودک ( و نه فقط در یک نقطه از زمان) می تواند کلیدی برای حفظ سلامت او به حساب بیاید. با این حساب هر وقت رشد بچه نسبت به الگوی رشد او( با در نظر گرفتن زمینه ژنتیکی )، افت داشت می توان به وجود یک بیماری شک کرد.
علل کوتاهی قد به سه گروه عمده مربوط می شود. بیماری های مزمن ( مانند سوء تغذیه) ، علل فامیلی و تاخیر رشد سرشتی (بلوغ دیررس)
متعجب می شوید اگر بشنوید سوء تغذیه شایعترین علت نارسایی رشد در جهان است که متاسفانه از فقر و بی عدالتی سرچشمه میگیرد. شاید خندهدار باشد، حتی در کشورهای توسعه یافته هم به دلیل قرار دادن محدودیتهای رژیمی سرخود، این مشکل وجود دارد .
بچه هایی که به دلیل خانوادگی و فامیلی کوتاه هستند ، والدینی کوتاه قد دارند. سرعت رشد این بچه ها در دراز مدت خوب است و سن استخوانی وتقویمی آنان با هم همخوانی دارد ( یعنی رشد استخوانی آنها نسبت به سنشان طبیعی است) و به موقع به سن بلوغ رسیده و در نهایت قدی مانند والدین خود خواهند داشت.
تاخیر رشد سرشتی در مورد بچه هایی طبیعی بکار میرود که نسبت به سنشان کوچکترند اما نرخ رشد آنها طبیعی است. تاخیر رشد استخوانها با وجود سرعت طبیعی رشد و درنهایت رسیدن به قدی متناسب با الگوی قد خانواده ، از مشخصات تاخیر رشد سرشتی است. این افراد معمولا دیرتر از دیگر همسالانشان به بلوغ میرسند( مثلا دختران در سن بالای 15 سال عادت ماهانه شده و رشد قدی پسران تا 18 سالگی طول میکشد).
به ندرت ممکن است بیماریهای غدد داخلی مانند هیپوتیروییدی ( کم بودن هورمون تیروئید) و کم بودن هورمون رشد هم موجب نارسایی رشد شود؛ اما کوتاهی قد بیشتر ناشی از بیماریهای ژنتیکی مانند سندرم داون وترنر و... است.
کار ما شاید این است
با توجه به توضیحاتی که داده شد حتما متوجه شدید که کوتاهی قد همیشه یک بیماری نیست که نیاز به درمان داشته باشد. البته ممکن است گاهی نشانه یک بیماری بوده و تنها در این صورت است که نیاز به درمان خواهد داشت.
نکتهای که والدین باید به آن توجه داشته باشند این است که شاخصههای رشد کودکشان یعنی قد، وزن و دور سر را از همان بدو تولد، طبق توصیه پزشکان به طور مرتب اندازه بگیرند( مراکز و خانههای بهداشت به رایگان این کار را انجام می دهند ) تا در صورت وجود مشکل بتوانند به موقع کودک را نزد پزشک ببرند. لازم است بدانید توصیه میشود این شاخصها تا یک سالگی هرماه، از یک تا دو سال هر دو ماه ، از دو تا سه سالگی هر سه ماه و بعد از 3 سالگی هر 6 ماه اندازه گرفته شوند. باز هم تاکید میکنیم کوتاهی قد در اکثر کودکان به علت تغذیه نامناسب ایجاد می شود. پس به جای نگران شدن و گشتن به دنبال داروهای تقویتی و هورمون رشد؛ بهتر است به تغذیه کودکانتان توجه بیشتری داشته باشید.
تخم مرغ ، بلند قد می کند
به گفته پزشکان استفاده از تخم مرغ در رژیم غذایی افراد بهترین ماده غذایی برای پیشگیری و درمان عارضه کمبود روی است و تا حدودی می تواند مشکل کوتاهی قد کودکان را با این ماده مرتفع کرد.
عنصر روی در رشد و بلوغ ، سلامت و شادابی پوست، مو و ناخن تاثیر قابل توجهی دارد و به همین دلیل کمبود آن می تواند مشکل ساز شود. متخصصان تغذیه معتقدند از آنجا که مشکلات کوتاه قدی ناشی از کمبود روی در کودکان عصر حاضر یکی از نگرانی های مسئولان بهداشتی جوامع محسوب می شود طبق سفارش سازمان بهداشت جهانی باید تخم مرغ که غنی از ماده معدنی روی است در برنامه غذایی مهد کودک ها و مدارس گنجانده شود. بد نیست بدانید تمام ذخیره روی موجود در تخم مرغ در زرده آن وجود دارد و این ماده حیاتی موجود در زرده تخم مرغ با پختن از بین نمی رود و ساختمان آن حفظ می شود.
با توجه به این که علاوه بر کمبود روی کمبود ویتامین آ، آهن ، کلسیم و ید هم ممکن است در کوتاه قدی کودکان نقش داشته باشد، متخصصان تغذیه برای رشد قد نوجوانان، مصرف روزانه 150 گرم گوشت، نصف تا یک لیوان حبوبات پخته، 2 تا 3 لیوان شیر و لبنیات دیگر به همراه سبزیجات را توصیه میکنند.
برخی از کارشناسان بر این باورند نوجوانانی که در سن رشد قرار دارند و رشد قدی آنها خوب نیست، میتوانند با مصرف مکمل ویتامینها و املاح و آهن، رشد قدیشان را بهبود بخشند. با این حال این مکملها نمیتوانند به جای مواد غذایی تازه و پرخاصیت مصرف شوند. پزشکان مصرف هفتهای یکبار جگر و دو بار غذای دریایی و نیز آجیلهایی نظیر بادام، بادام زمینی و گردو و مواد حاوی روی را برای رشد قد توصیه میکنند. با تمام این حرف ها نباید نقش تغذیه را نادیده گرفت. همانطور که مردمان کشور هلند با مصرف سرانه 480 لیتر شیر بلندترین مردم دنیا شناخته شده اند و ژاپنی ها با تغییر الگوی غذایی قد خود را افزایش دادند.
در دوران نوجوانی، همه به دنبال پیدا کردن یک دوست بسیار صمیمی هستند. اگر فرزند نوجوانتان را زیر نظر بگیرید، ممکن است بفهمید که او یک دوست بسیار صمیمی و جدا نشدنی پیدا کرده است و در مدرسه، روزهای آخر هفته و ساعات بی کاریاش با او وقت می گذراند، درس می خواند، موسیقی گوش می کند و حرف می زند.
در دوران نوجوانی، همه بچه ها به دنبال پیدا کردن یک دوست بسیار صمیمی هستند. اگر فرزند نوجوانتان را زیر نظر بگیرید، ممکن است بفهمید که او یک دوست بسیار صمیمی و جدا نشدنی پیدا کرده است و در مدرسه، روزهای آخر هفته و ساعات بی کاریش با او وقت می گذراند، درس می خواند، موسیقی گوش می کند و حرف می زند. این دوستی ها می توانند برای همیشه باقی بمانند و ادامه پیدا کنند و برای فرزندتان بسیار سودمند باشند. با این حال یکی از قوانین بعضی از مدارس این است که مانع دوستی های صمیمی بین نوجوانان بشوند. زیرا معتقدند صمیمیت ها، در این دوران مخرب هستند و مانع درس خواندن و توجه به اهداف اصلی می شوند. اما آیا این طرز تفکر درست است؟
به نظر می رسد برخی از مدرسه ها ایجاد اتحاد و گروه های بزرگ دوستی را نگران کننده می دانند زیرا معتقدند این جمع های دوستانه می تواند فضایی برای خرابکاری، بی توجهی به درس و شیطنت را فراهم کند. یک مدیر مدرسه معتقد است: «هر زمان که دسته های سه-چهارنفره دوستی در مدرسه تشکیل می شود حتما یک خرابکاری تازه در راه است».
حقیقت این است که وقتی دوستان و گروه های بسیار صمیمی در مدرسه تشکیل می شوند، آنقدر به هم پیوسته می شوند که هیچ فرد دیگری را در گروه شان وارد نمی کنند و توانایی برقراری ارتباط با دیگران را از دست می دهند. این در حالی است که در مدرسه، کودکان با نیازهای متفاوتی وجود دارند و حتی ممکن است به کمک و دوستی کودکان دیگر نیازمند باشند. اما گروه های دوستی آنها را کنار می زنند. به همین دلایل است که معلم ها و مشاوران مدرسه از ایجاد گروه ها و دسته های دوستی جلوگیری می کنند.
بچه ها نیاز دارند تا ارتباط با همه هم کلاسی هایشان را یاد بگیرند و از دوستی با همه ی هم کلاسی هایشان بهره ببرند. آنها باید باهم درس بخوانند. باهم ورزش کنند و کارهای گروهی همیشه باید در دسته ها و گروه های چرخشی انجام بشود.
علاوه بر این این گروه های دوستان صمیمی مانند دوستی در دوران بزرگسالی همیشه مثبت نیستند. روحیه نوجوان ها اینگونه است که اگر زیاد با هم صمیمی شوند ممکن است یکدیگر را به کارهای مخرب و خطا تشویق کنند. آنها رازهای یکدیگر را می دانند و ممکن است دربرابر ناامیدی و ناراحتی دوست صمیمی شان راهکارهایی اشتباه پیشنهاد بدهند. اتفاقات عجیبی که در دوران نوجوانی می افتد ممکن است نتیجه ی همین راهکارهای دوستان صمیمی فرزند باشند.
بهترین دوستان
با این حال در بیشتر موارد داشتن یک دوست صمیمی بسیار سودمند است. هم از لحاظ اجتماعی و هم از لحاظ روحی تجربه ی دوستی های عمیق خوب هستند. دوستی بی هیچ اغراقی می تواند نتایج خوبی داشته باشد. دوستی ها به کودکان می آموزند چگونه با یک نفر صمیمی بشوند حتی اگر آن فرد از اعضای خانواده شان نباشد. دوستی به کودک اعتماد کردن و بدهبستان را می آموزد. رابطه های احساسی و دوستانه کودک را رشد می دهند و مهارت برقراری ارتباط را در او توسعه می دهند.
رابطه های دوستی که در دوران نوجوانی شکل می گیرند و ادامه پیدا می کنند برای او در بزرگسالی می توانند نشانه ی خوبی از نوعی اعتماد باشند. آنها که از میان تجربه های متفاوت دوستی باقی می مانند دوستانی ماندگار و همیشگی هستند. اواز دوستی های یاد می گیرد. بعضی از دوستی ها جایگزین های بهتری دارند و بعضی از دوستی ها همیشگی، بی نظیر و متفاوت هستند و هیچ جایگزینی ندارند. حتی اگر به دلایلی فاصله ایجاد بشود.
نصیحت های دوستانه
از کودکتان درباره ارتباط هایش بپرسید. با چه کسانی دوست است؟ دوستی هایش چطور پیش می روند. از او بپرسید که دوستی را چگونه تعریف می کند. خودتان با دوستانتان رابطه ی سالمی داشته باشید تا فرزندتان از شما الگو بگیرد. اگر فرزندتان تنها مانده است و هیچ دوست صمیمی ای پیدا نکرده است به او کمک کنید. علت را جویا شوید و یادش بدهید چگونه برای برقراری ارتباط پیش قدم بشود. اگر او عضو یک گروه دوستی است از او درباره ی هدف این گروه بندی بپرسید و از او بخواهید تا درست رفتار کند و به دیگران آسیب نرساند. اگر احساس می کنید دوستی های فرزندتان مخرب هستند. تشویقش کنید تا از این رابطه ها دست بکشد. به او جسارت قطع رابطه بدهید. لزومی ندارد که در برابر شکست رابطه از فرزندتان محافظت کنید. او خودش از این شکست ها بسیار خواهد آموخت.
مسئولیت پذیری فرزندان
دوست دارید در کودکتان شوق همکاری را برانگیزید؟ می خواهید او در کارهای خانه کمک کند؟ این روش ها را بخوانید و سعی کنید در رابطه با کودکتان به کار ببندید:
او باید درک کند اگر کودک شما خانه را به هم می ریزد و اسباب بازی ها و لباس هایش را مرتب به این ور و آن ور خانه می اندازد باید یاد بگیرد که آنها را جمع هم بکند. نه بخاطر اینکه شما از او می خواهید که خانه را مرتب کند بلکه بخاطر خودش. یکی از بزرگترین مشکلات تربیتی کودکان امروزی این است که آنها نیازی به مسیولیت پذیری را احساس نمی کنند. درحالیکه مسیولیت پذیری یکی از مهم ترین اصول تربیتی است که باید بیاموزند. به کودکتان بفهمانید که او سهمی در خانه دارد و باید در امور خانه به اندازه توانش همکاری کند.
چگونه کودک را در مسئولیت ها شرکت دهید؟
متناسب با سن کودک به او مسئولیت دهید: از کودک سه ساله بخواهید در کارهای ساده به شما کمک کند. ممکن است او نتواند لباس ها را برایتان اتو کند اما او می تواند نمکدان را از روی میز برای شما بیاورد. بهترین زمان برای اینکه به کودک وظایفی در خانه بدهید زمانی است که او مهارت راه رفتن را کاملا به دست آورده است. کودک سه ساله را روی چهارپایه بگذارید و اجازه بدهید یک هویج را برایتان بشوید.
نقص ها را نادیده بگیرید: هدف اصلی شما آموزش است بنابراین باید کمی خطا را از کودکتان بپذیرید. مهم این است که او اهمیت مسئولیت ها را درک کند. کودک ۴ ساله ی شما نمی تواند همه جا را به خوبی گردگیری کند. اما کمک های او باید برایتان ارزشمند باشد. شما باید چشم اندازی از این کارهای ابتدایی در ذهن داشته باشید. روزی او می تواند مسیولیت هایش را دقیق و منظم انجام بدهد. هرگز نگویید«این کار تو نیست»«تو بلد نیستی». تشویق کنید و انتقاد را کنار بگذارید.
کارها را بر سر کودک آوار نکنید: قدم به قدم پیش بروید. نگویید«لباست را جمع کن. کیفت را مرتب کن. دست هایت را بشور و سفره را هم پهن کن»او نمی تواند چندین کار را با هم انجام بدهد و مسلما انگیزه اش را برای انجام ساده ترین کار نیز از دست می دهد.
پافشاری کنید: اگر کاری را به کودک سپرده اید مطمین شوید که آن را انجام می دهد. برای انجام آن یک وقت مناسب در نظر بگیرید. «تا نیم ساعت دیگه اتاقت را جمع کن» جمله ی خوبی است. نگویید«اتاقت رو جمع کن» و بعد فراموش کنید که چه خواسته ای داشته اید و در نهایت خودتان اتاق را جمع و جور کنید. وقتی کودک ۸ ساله کارهایش را انجام داد به او اجازه بدهید تا کاری که دوست دارد را انجام بدهد. اگر کودکتان خسته است و یا درس های مدرسه اش زیاد است نیازی نیست که سرسختی نشان بدهید. به او کمک بکنید تا کارهایی که در خانه به او سپرده اید را انجام بدهد.
گروهی کار کنید: کارهای خانه فرصت های مناسبی هستند که شما ارتباط صمیمی تری با کودکتان برقرار کنید. این یک شانس است که کاری را به عهده کودک بگذارید. به جای اینکه هر کدام از شما مشغول کار خودتان باشید می توانید در کنار هم اوقات مشترکی داشته باشید. از کودک ۱۰ ساله تان بخواهید تا درباره ی کاری که می خواهد انجام بدهد تصمیم بگیرد و روش خودش را داشته باشد.
در یک ماه و نیم گذشته سه سیستمعامل محبوب تلفن همراه، نسخه جدید خود را روانه بازار کردند تا امکانات و نوآوریهای جدید خود را به رخ یکدیگر بکشند. ابتدا نوبت اپل بود که نسخه هفتم آی.او.اس را با تغییرات زیاد وارد بازار کند. ازآن طرف، مایکروسافت نیز هشتمین نسل از سیستمعامل ویندوز را برای بار سوم بهروزرسانی کرد تا توجه بیشتری جلب کند.
آخر هم نوبت گوگل و ربات سبز رنگش بود که این بار با طعم شکلات کیتکت به میدان رقابت پلتفرمهای موبایل وارد شود. این سه بهروزرسانی غولهای دنیای دیجیتال، آن هم در زمانی مشابه و کوتاه، یک بار دیگر آنها را رودرروی یکدیگر قرار داده و آتش جنگ سیستمهایعامل را حسابی داغ کرده است، اما پرسش این است که آیا این سه بهروزرسانی، لازم و ضروری بودند؟ پاسخ به چنین پرسشی سخت است؛ هر یک از این بهروزرسانیها دهها ویژگی و قابلیت جدید را به پلتفرم خود اضافه کردهاند، چه از لحاظ سختافزار و چه نرمافزار. با بررسی تمام تغییرات در این سه بهروزرسانی سعی میکنیم پاسخ پرسش بالا را بیابیم. به نظر شما کدام یک از این سیستمهایعامل مهم و محبوب میتواند برنده این مبارزه باشد؟
سازگاری با سختافزارها
یکی از بزرگترین خبرهایی که اپل در کنفرانس معرفی سیستمعامل جدیدش اعلام کرد، 64 بیتی شدن iOS 7 بود. در حالی که بسیاری، این شعار را بازارگرمیای بیش میدانستند، باید اعتراف کرد این تحول، مزایای آشکاری بخصوص در آینده دارد. محاسبات 64 بیتی، استفاده از حافظه رم را بهینهتر میکند. همچنین پشتیبانی و رمزگشایی ویدئویی سریعتر میشود و به طور کلی عملکرد نرم و شفافی را در پی خواهد داشت. در ضمن، اپل در آینده برنامهای برای پیادهسازی آی.او.اس روی خودرو دارد که سیستمعامل 64 بیتی، نقش موثری در ادغام آی.او.اس با کنسول ماشین و همچنین دستیار صوتی سیری خواهد داشت.
درباره اندروید 4/4 هم باید گفت تغییرات نرمافزاری موثر بر سختافزار فراوان به چشم میخورد. کیتکت بشدت ارتقا یافته و مدیریت حافظه به کمک نرمافزار روی سختافزارهای قدیمیتر و ضعیفتر قابل اجرا شده است. حتی دستگاههایی با رم 512 هم میتوانند از تحولات جدید استفاده کنند. پشتیبانی از سختافزار بچینگ سنسور، انرژی مصرف شده را نیز کاهش میدهد. پشتیبانی از بلوتوث و وایفای نیز بسیار ارتقا یافته است.
جهش بزرگ ویندوزفون در سومین بهروزرسانی ویندوز ۸، پشتیبانی از پردازندههای جدیدتر و نمایشگر 1080p است. ویندوزفون در این کارزار از رقبایش بشدت عقب افتاده و عملکرد سومین نسخه بهروزشده ویندوز۸، بسیار کمتر از شعارها و تبلیغات مایکروسافت است. در مقابل هر دو سیستمعامل اندروید و آی.او.اس در بهروزرسانیهای مربوط به پشتیبانی از سختافزارها و تحولات آینده کارهای هوشمندانهای کردهاند. مشکل میتوان گفت دقیقا کدام یک از این دو سیستمعامل قابلتوجهتر و نوآورانهتر است.
حالت تمام صفحه
ویندوز 8 تغییراتی در قفل صفحه و فضای اضافی برای کاشیهای هوشمندش لحاظ کرده است. همچنین در حالت سوئیچ منو میتوانید با یک تکان ساده، نرمافزارها را ببندید.
یکی از بزرگترین تغییرات کیتکت اندروید، حالت تمام صفحه است. در صفحه اصلی، نوار ابزارها به صورت شفاف (ترنسپرنسی) ظاهر میشوند. علاوه بر این میتوانید این نوار شفاف را در برنامههای کاربردی خود نیز به کار ببرید. اما بهترین قسمت این است که دکمهها و نوار سیستم را میتوان به طور کامل در داخل برنامههای کاربردی پنهان کرد. در واقع شما یک تصویر تمام صفحه خواهید داشت و این یعنی استفاده حداکثری از ظرفیت نمایشگر. تغییرات دیگر بسیار جزئی است؛ مجموعهای از آیکونها کمی تغییر کرده و رنگ آبی با سفید در نوار سیستم اضافه شده است.
از لحاظ بصری آی.او.اس بیشترین تغییر را نسبت به دو سیستمعامل دیگر داشته است. ظاهر آی.او.اس به طور چشمگیری تغییر کرده و طراحی تخت یا همان فلت دیزاین به طور کامل در ظاهر جدید اعمال شده است و دیگر خبری از زاویههای گرد نیست. مولتی تسکینگ یا همان چند وظیفهای هم در نسخه جدید کاملا فراگیر شده و نوار هشدار در بالا و نوار ابزارهای دمدستی در پایین، بسیار کارآمد است. در کل همه چیز به طرز محسوسی پرجنب و جوش و رنگارنگ شده است. بستن برنامکها در آی.او.اس جدید لذت خاصی دارد.
بهترین امکانات
ویژگیهای جدید و کاربردیای در این بهروزرسانیهای اضافه شده چیست؟ از ویژگیهای مهم ویندوز۸ میتوان به توانایی بستن برنامهها در حالت سوئیچ اشاره کرد. همچنین تنظیم جدیدی به نام حالت رانندگی به گوشی اضافه کرده که تمام علائم هشدار را غیرفعال میکند تا امنیت و تمرکز راننده بالا برود. امکان استفاده از گوشی بدون سیمکارت از طریق وایفای نیز افزوده شده است. ویژگی قابل توجهتر، امکان به اشتراک گذاشتن دادهها از طریق بلوتوث و اتصال به دادههای رایانه ویندوز 1/8 و مدیریت آسانتر برای ذخیره سازی فایلهاست. در ضمن در نسخه جدید شما میتوانید بدون استفاده از برنامک ایمیل فایلها را به پیامهای خود ضمیمه کنید.
در مورد آی.او.اس باید گفت همه چیز نورانیتر شده است. نه تنها دسترسی به مرکز کنترل (centerNotification) راحتتر شده، بلکه قابلیت استفاده از آن نیز بهتر شده است. منوی چندوظیفهای نیز از لحاظ ظاهری و قابلیت تقویت شده است. همچنین اپل با معرفی آیتونز رادیو، رقابت تنگاتنگی را با ساندکلود آغاز کرده است. امکانات دوربین عکاسی خیلی تقویت شده و قابلیت AirDrop به کاربران آی.او.اس اجازه میدهد بسرعت عکسها و مطالب را با کسانی که در اطرافشان هستند به اشتراک بگذارند. در نهایت، سیری با برخی ترفندهای جدید مانند جستجو در توییتر و ویکی پدیا در اختیار شماست. در کنار همه اینها، بزرگترین بهروزرسانی، قابلیت استفاده از مرکز کنترل است. یک کشو در پایین صفحه، دسترسی شما را به همه تنظیمات از وایفای، بلوتوث، چراغ قوه و مزاحم نشوید گرفته تا کنترل موسیقی، میانبر دوربین، نوار روشنایی و خیلی چیزهای دیگر سریعتر میکند.
و اما بهترین امکانات آخرین سیستمعامل اندروید یعنی کیتکت چیست؟ برنامک OK Google که رقیب جدید سیری اپل است بشدت توسعهیافته و هوش مصنوعی آن ارتقا پیدا کرده است. برنامک OK Google را فعلا میتوان در نکسوس ۵ دید که از طریق دریافت فرمانهای صوتی کارهای مختلفی را برای کاربر انجام میدهد. فناوری استفاده از پورت اینفرارد که فقط در گوشیهایی مانند گلکسی S4 و اچ.تی.سی وان وجود داشت، حالا در سیستمعامل کیتکت روی هر گوشی که قابلیت اینفرارد داشته باشد، کار میکند. کیتکت همچنین از شبیهساز کارت اعتباری پشتیبانی میکند، کافی است گوشی شما به اتصالات NFC مجهز باشد تا از این به بعد برای پرداخت الکترونیکی از گوشیتان استفاده کنید. در مجموع کیتکت برنامههای پرداخت الکترونیکی را راحتتر اجرا میکند و هر نوع کارت هوشمندی را با گوشیتان سازگار میکند؛ البته این امکان برای ایران محدودیتهایی دارد. پشتیبانی از Emoji همان شکلکهای معروف که خیلی وقت است منتظرش هستیم، از دیگر امکانات کیتکت است.
بزرگترین بهروزرسانی
اگر انتظار دارید دست یکی از این سه سیستمعامل را بالا ببریم و به عنوان برترین سیستمعامل جهان معرفی کنیم، باید بدانید متاسفانه چنین مراسمی برگزار نمیشود! هدف، میزان تحول و نوآوری هر سیستمعامل نسبت به نسل قبلی خود است، از این رو با توجه به وسعت و تعداد ویژگیهای جدید، آی.او.اس۷ دچار یک بلوغ باورنکردنی شده و سیستمعاملی کاملا متفاوتتر از قبل ارائه کرده است. تغییرات پلتفرم جدید اپل از دو رقیب دیرینهاش چشمگیرتر است. ارزش اصلی نسل هفتم آی.او.اس در چند ویژگی جدید از جمله 64 بیتی شدن خلاصه میشود. با وجود این، اندروید 4/4 کیتکت در تغییرات نوآورانه، مزیتهای غیرقابل انکاری دارد؛ قابلیتهای جدید NFC، پشتیبانی از سیستمهای ضعیفتر، صفحه نمایش تمام صفحه، پشتیبانی از قابلیت RTL (راست به چپ، برای کاربران بینالمللی)، بلوتوث جدید و تعداد انگشتشماری ویژگی دیگر نه تنها به بهبود استفاده از این پلتفرم کمک کرده، بلکه فاصله بین اندروید و دیگر رقبا را نیز زیاد کرده است.
آی.او.اس۷ و اندروید 4/4، از نظر نوآوری نزدیک به هم هستند، اما ویندوز در جدیدترین بهروزرسانی خود هیچ نکته هیجانانگیزی برای کاربرانش ندارد. شاید همین ساکن بودن مایکروسافت نسبت به رقبا باعث ایجاد انگیزه برای تحول در نسخههای بعدی ویندوز شود. در بهروزرسانیهای بعدی این سه سیستمعامل ممکن است همه چیز تغییر کند و ویندوز از دیگر رقبا سبقت بگیرد.